Weten is nog geen doen: aanpak mensen met verward gedrag

Op 13 november lieten verschillende leden van de Tweede Kamer zich bijpraten over problemen en oplossingen rondom mensen met verward gedrag. Het Schakelteam personen met verward gedrag onder leiding van Onno Hoes heeft de opdracht om regio’s en gemeenten te ondersteunen om 1 oktober 2018 te beschikken over een goed werkende aanpak voor mensen met verward gedrag. ‘Overal in het land zien we voortgang, maar er moet nog veel gebeuren’, aldus Onno Hoes.

“Veel mensen hebben hulp of ondersteuning nodig bij soms eenvoudige dingen. Iets weten is niet automatisch iets doen”, aldus Hoes. Zes Kamerleden waren aanwezig om te horen hoe theorie en praktijk zich tot elkaar verhouden. Dit waren Madeleine van Toorenburg, Joba van den Berg (beiden CDA), Kathalijne Buitenweg (GroenLinks), Kees van der Staaij (SGP), Zohair El Yassini (VVD) en Antje Diertens (D66).

De bijeenkomst vond plaats bij een praktijkvoorbeeld dat de werkwijze en aanpak van het schakelteam ondersteunt: Enik Recovery College in Utrecht. Bij Enik volgen deelnemers trainingen rondom zelfhulp en herstel, waardoor zij eigen regie en verantwoordelijkheid nemen voor hun herstel. Vroegtijdig signalen herkennen en reflecteren op het eigen handelen zijn hier onderdeel van. Onno Hoes: ‘Er moet niet alleen een goed werkende aanpak voor mensen die in de war zijn komen, maar we hopen op meer. Een samenleving waarin iedereen optimaal kan deelnemen, zonder dat ze daarbij zichzelf of de samenleving in gevaar brengen of tot last zijn”.

Zorgvuldig hulp zoeken

Ton Verspoor, initiatiefnemer en manager van Enik Recovery College: ‘Wanneer een persoon depressief wordt vanwege een negatief zelfbeeld, kunnen de klachten minder worden door medicatie. Daarmee is het probleem van een negatief zelfbeeld niet verholpen. Vaak wordt het niet innemen van medicatie of ggz-hulp weigeren gezien als ‘zorg mijden’, terwijl dit eigenlijk mensen zijn die ‘zorgvuldig hulp zoeken’. Daarom is er bij Enik ruimte om van andere gelijkgestemden te leren, en te reflecteren op jezelf: hoe zorg ik dat ik goed in mijn vel blijf zitten en wanneer zoek ik de steun van een ander op?’ VVD- kamerlid Z. El Yassini voegde daaraan toe: ‘Van extrinsieke motivatie naar intrinsieke.’

In oktober 2017 presenteerde het Schakelteam een tussentijdse rapportage. Om tot een goed werkende aanpak te komen, fungeert het schakelteam de schakel tussen alle betrokken lokale en regionale ketenpartners en de overheden. Het is de verantwoordelijkheid van alle partijen om tot een goede afstemming te komen voor 1 oktober 2018.

Praktische afstemming

Een goede aanpak bestaat uit verschillende onderdelen. Waar komt de melding binnen? Wat gebeurt er na een melding? Wie doet de beoordeling en risico taxatie? Wie zorgt voor passend vervoer? De antwoorden op deze vragen komen tot stand in samenwerking met ervaringsdeskundigen. Mensen die in hun leven persoonlijk ervaring hebben gehad met uitdagingen op het psychische en/of verslavingsvlak. In de aanpak moet altijd gekeken worden naar een balans in het bewaken van de veiligheid en de meest humane aanpak.

Van preventie tot aanpak

Niet iedereen met een kwetsbaarheid is een potentieel gevaar. En verward gedrag ontstaat vaak niet ineens. Een paar cijfers op een rij: Eén op de vier personen krijgt in zijn/haar leven te maken met psychische kwetsbaarheden. Het aantal dementerende mensen neemt toe. Naast een aanpak voor personen met verward gedrag, is het daarom van belang dat aandacht wordt besteed aan preventie.