Enik Recovery College / Lister werkt samen met andere U16 partijen (Utrecht en omringende gemeenten zoals Houten, Woerden en Zeist) om te zorgen voor een stedelijk en regionaal dekkend netwerk van peer support initiatieven. Daarmee wordt voldaan aan het Integraal Zorgakkoord (IZA). Het IZA heeft als doel om de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Een belangrijk onderdeel uit het IZA is dat er landelijk een dekkend netwerk van laagdrempelige steunpunten, zoals zelfregie- en herstel initiatieven, wordt gerealiseerd.

Enik was de eerste herstelacademie binnen de U16 met haar specifieke aanbod van peer support herstelwerkgroepen. Daarnaast is er een aantal andere stedelijke en regionale partijen met wie Enik de samenwerking gaat onderzoeken om zo tot een breed aanbod van peer support programma en – activiteiten te komen.

Enik Recovery College heeft sinds kort een officiële functieomschrijving voor haar facilitators, namelijk Peer Support Facilitator A (MBO-4 niveau) en B (HBO-niveau). Hiermee hebben we een grote stap gezet in de positionering van de kwaliteit van peer support binnen herstelacademies. In deze functie ligt de nadruk op contact maken met deelnemers, zelfhulpprogramma’s faciliteren en werken in co-producties (samenwerken met deelnemers). Met de officiële functieomschrijving is er erkenning voor het vak als peer support facilitator zoals dat bij herstelacademies ingevuld wordt.

“Vrouwen die muren afbreken” is een creatie van Véronique Konings en Ilvy Njiokiktjien, oorspronkelijk onderdeel van de tentoonstelling “De ommuurde stad” in het Centraal Museum in 2020. Deze expositie is geïnspireerd door de moedige daad van de 16e-eeuwse Utrechtse Trijn van Leemput.

De expositie loopt tot en met 26 juli, maar op vrijdag 7 juni om 15.00 uur neemt Veronique ons mee in de verhalen achter de portretten. Na de vertelling is er ruimte voor een gesprek tot 16.30 uur. Burgemeester Marijke van Beukering-Huijbregts zal bij de vertelling aanwezig zijn.

Wil je bij de vertelling aanwezig zijn? Schrijf je dan in via deze link, dan ontvang je een uitnodiging. Inschrijven bij Enik is persoonlijk, dus kom je met meerdere mensen dan dient iedereen zichzelf in te schrijven met een eigen mail adres.

Het boek Vrouwen die muren afbreken; 22 opbouwende verhalen is te koop bij de (online) boekhandel.

Vertellingen: Véronique Konings neemt je mee in ontstaan, inspiratiebron en verhalen uit haar boek en put hierbij uit haar acteerverleden:

De tentoonstelling reist door Nederland. Belangstelling? Neem contact met Veronique Konings!

Nu te zien bij Enik Recovery College Nieuwegein, Hoornseschans 101,  tijdens onze openingstijden.

Enik heeft de afgelopen weken gasten uit heel Europa ontvangen. Zo kregen leden van de WHO (World Health Organisation) Europe een rondleiding verzorgd door Ton Verspoor en Martijn Kole, initiatiefnemers van Enik. De groep ging eerst het gesprek aan over ‘herframen van mental health en peer leader ship’ bij landelijk Nederlands kennisinstituut voor geestelijke gezondheidszorg Trimbos en na afloop kon een bezoek aan Enik niet uitblijven.
Ook waren er gasten uit België. Collega’s betrokken bij een herstelacademie in Leuven waren hier voor een werkbezoek.
En we hadden ook nog logés uit België: postgraduaat psychiatrisch verpleegkundigen van Hogeschool Vives Roeselare en betaalde ervaringswerkers uit psychiatrische ziekenhuizen.
Enik wordt internationaal als inspirerend voorbeeld ervaren. Dit komt door hun zeggen door de onafhankelijke plek van Enik met betrekking tot de zorg, het uitgebreide programma-aanbod, de samenwerking tussen facilitators en co-facilitators en het groeiende aantal locaties van Enik.

Hoe ga je om met diepe emotionele verwondingen? Wat zijn wegen om te helen? Herstelacademie Enik Recovery College biedt diverse werkgroepen aan over omgaan met de sporen van trauma in je dagelijks leven. Ontwikkeld en gefaciliteerd vanuit ervaringsdeskundigheid. Veel deelnemers aan deze groepen volgen daarnaast ook reguliere traumatherapie. In groepsvorm en/of individueel. Wat zoeken ze, wat vinden ze?

Door Annemarije Sjoerdsma

“De mens staat centraal bij Enik, niet het trauma. Hoe kom je dichter bij jezelf uit? Wie ben jij als mens?”, vertellen Malou en Mickal, mede-ontwikkelaars en facilitators van werkgroepen en de retreat Samen leren van traumasporen. “We zijn hier in een diagnosevrije ruimte. Wij behandelen niet, maar nemen ervaringen mee. Doorleefde ervaringen waar anderen zich aan kunnen spiegelen. Er is veel onbewustheid op trauma. Veel mensen hebben een vermoeden. Iedereen heeft hierin zijn eigen zoektocht. Waar, hoe en hoe lang je op onderzoek gaat, dat is persoonlijk, hierin heb je je eigen regie.”

“Door de uitwisseling in de groep komt er meer licht op stukken. Ander perspectief. We verkennen, we herkennen, geven elkaar hoop. We wisselen vooral ervaringen uit. Over de sporen die je in je dagelijks leven tegenkomt. Daarnaast is er ook aandacht voor lichtsporen, welke krachten en steun heb je en kom je tegen? Hier hoef je niet gefixt te worden. Soms is het antwoord: wat naar voor je. Er is niet direct een antwoord op je lijden.”

Herstellend vermogen

“Herstel is belangrijk, maar ruimte voor lijden ook. Je wordt uitgenodigd echt te zijn. Oprecht. Je hoeft je niet staande te houden, zoals in de buitenwereld. Er is ruimte voor onmacht. Ook triggers horen erbij. Als je ontregeld raakt, vragen we wat we kunnen doen, brengen we de aandacht naar het hier en nu.”

“Er zijn ook mensen voor wie deze benadering niet werkt. Dan zoekt iemand een andere weg. Dat is ook eigen regie. In ieder mens zit een herstellend vermogen. Soms via eigen kracht, soms via kracht van de ander naar eigen kracht.”

Annelies, deelneemster van traumagroepen bij Enik, facilitator en in traumatherapie

‘Ik hoef gelukkig niet meer in een model te passen’

“In een behandelgroep wordt meer appèl op je gedaan om anderen te helpen. Ik ervaar daar een verantwoordelijkheidsgevoel en ga me dan vooral focussen op de groep. Ik kreeg daardoor ook vaak te horen dat ik zo’n fijne steun was voor anderen in de groep.”

“Bij Enik ervaar ik gelijkwaardigheid. Iedereen hier is in staat zichzelf te dragen. De focus ligt op eigen kracht en zelfzorg. Hoe kun je jezelf steunen tijdens deze bijeenkomst, daar beginnen we ook mee. In de traumatherapie groep ervaarde ik meer afhankelijkheid. Mensen kunnen onderling vergelijken. Er kan wedijver zijn. Dan gaat de aandacht de verkeerde kant op. Mijn voorkeur bij reguliere therapie gaat uit naar individuele therapie. Daar kun je dingen bespreken waarvan je niet wil dat iedereen het weet.”

Veilig voelen na trauma

“Ik volg nu fasegerichte traumabehandeling. Ik hoef dit keer gelukkig niet in een model te passen. Nu heb ik eindelijk het gevoel dat ik niet raar ben. Ik vertel soms dingen die ik zelf heel vreemd vind, maar ik krijg terug dat het logisch is dat ik daar last van heb, met uitleg waarom.”

“Bij Enik ervaar ik vertrouwen dat dingen kunnen veranderen. In de groep Veilig voelen na trauma die ik faciliteer , deelden we over verbinding en over willen dat iemand dichtbij komt, maar er tegelijkertijd heel angstig van worden waardoor verbinding heel ingewikkeld wordt. Ik realiseerde me dat ik dus echt niet de enige ben die hier zo’n last van heeft. Dat helpt mij enorm. Dan besef ik dat als zoveel meer mensen dit hebben, er ook wel een weg uit zal moeten zijn. Dat geeft perspectief.”

Irene, deelneemster Enik, co-facilitator en in traumatherapie

‘Of ik nu bij Enik ben of bij de traumatherapie: ik haal het vooral uit mijzelf’

“Twee jaar geleden las ik het boek Traumasporen. Ik wist altijd wel dat er meer moest zitten, maar dacht vooral in termen als verstoorde hechting, misbruik en eetstoornis. Ik noemde het nooit trauma. Ik begon met het hoofdstuk Wegen naar herstel. Ik dacht: ik steek het positief in. Op een dieper niveau wist ik al wat mijn weg moest zijn, maar zo fijn het bevestigd te krijgen.”

“Ik durfde mijn huis niet meer uit. Wat ik te doen had, was uit mijn comfortzone gaan. Ik ging naar een toneelgroep bij Enik. Samen met een vriendin die er al aan meedeed. Wat zij kan, kan ik ook, dacht ik. En nog belangrijker: ik ging weer met het openbaar vervoer! Ik was voortaan iedere vrijdag bij Enik. ‘s Morgens toneel, ‘s middags samen lunchen en kletsen, ‘s avonds samen eten. Ik vond hier voeding, inspiratie, spiritualiteit. Vrije ruimte voor herstel. Ik kon me optrekken aan mensen, aan hun kennis, kunde en ervaring.”

Eigen regie

“Ik ben ingestroomd bij de reeks Bevrijding van trauma. Ik kon achterover leunen als mijn hoofd het niet deed of als ik me lichamelijk ziek voelde. Ik was langzaam aan het afbouwen van een benzoverslaving. Ik werd weer wat wakkerder. Vervolgens ben ik zelf gaan co-faciliteren, de groep Trauma: herstel in eigen hand. Ik kon hier huilen, anderen troosten, verbinding maken. Ik kreeg weer ritme in de dagen. En het gevoel: ik ben niet gek, de wereld is eerder gek. Mijn leven doet er weer toe.”

“Ik volg naast Enik ook traumatherapie. Drama, een op een, wekelijks, heel intensief. Het mooie is dat ze bij het Centrum voor Transitie ook niet werken op basis van diagnose. Maar menselijk en vriendelijk. Wel heb ik hier minder contact met andere cliënten. Uitwisselen voelt te vrijpostig. In therapie wordt veel aangeraakt, ik heb veel pijn gevoeld. Diep vanuit mijn ziel. We werken aan het verstevigen van in mijn lijf kunnen zijn en blijven. Ik dissocieer bijna niet meer. Daarnaast hebben mijn man en ik systeemgesprekken.”

“Ik voel tegenwoordig geen afhankelijkheid meer in therapie. Ik voel eigen regie. Ik kan tegen therapeuten zeggen wat ik denk en voel. Als een therapeut mijn woorden vertaalt en ze kloppen niet, dan zeg ik daar wat van.”

Wat is trauma?

“Trauma is niet wat je overkomt, het is wat binnenin je gebeurt als resultaat van wat jou is overkomen. Trauma is ook wat niet gebeurd is en had moeten gebeuren”, legt Gabor Maté, een Hongaars-Canadese arts, trauma- en verslavingsdeskundige, uit. Bij iedereen gebeurt er wat anders, het is persoonlijk, maar vaak is het wel dat je er heel alleen mee bent geweest.

Letterlijk betekent trauma wond, kwetsuur of verwonding. Bij trauma is de grens overschreden van wat je aankon. Het was te veel. Je gevoel van veiligheid werd bedreigd. Klachten na een traumatische ervaring zijn heel normaal. Bijvoorbeeld piekeren, bang voelen, schrikachtig, somberheid, boosheid, moeite met slapen en er vaak (ongewild) aan terugdenken.

Trigger voor psychische problemen

Het merendeel van de mensen herstelt binnen een aantal weken of maanden. Dat komt door veerkracht. Veerkracht is het vermogen om terug te veren na ingrijpende ervaringen. Deze innerlijke kracht ontwikkelt zich in relatie met anderen. Daarom kunnen ondersteunende relaties vroeg in het leven de schadelijke invloed van onveilige omstandigheden verminderen.

Maar bij een ander deel van de mensen blijven de klachten hangen. Je verliest de verbinding: met jezelf, de ander, je lichaam, je omgeving. Deze reacties op trauma vormen vaak de trigger voor andere psychische problemen. Zoals verslaving, eetproblematiek, angsten, ad(h)d, stemmings- en persoonlijkheidsproblematiek. Maar onder deze problematiek, ligt dus meestal een diepe emotionele verwonding.

Twee theatermakers, Iona en Rineke, zijn vanuit hun eigen herstel voor hun nieuwe theaterproject Het Rijk der Zieken aan het onderzoeken wat het woord ziekte eigenlijk betekent. Zij corresponderen hierover met penvrienden en werken onder andere samen met Enik Recovery College. Iona en Rineke leveren een paar ludieke schrijfopdrachten aan voor de bijeenkomsten van Schrijfatelier bij Enik Overvecht. Tijdens deze werkgroep gaan deelnemers aan de slag met creatieve oefeningen rond thema’s als steun, hoop en kracht. Eén van de opdrachten van het theaterduo is ‘Ga terug naar je allereerste herinnering van ziek zijn’. Het maakt niet uit of dat ernstig of onschuldig was. Beschrijf deze ervaring zo zintuiglijk mogelijk. Wat rook je? Voelde je? Proefde je?’ De resultaten van de schrijfopdrachten bepalen de lijn van het nieuwe theaterproject.

Peer support facilitator Joost licht toe: “Wat voor Iona en Rineke interessant is, is dat Enik een diagnosevrije omgeving is. Dat maakt dat er ruimte is voor een nieuwe vorm van betekenisgeving en dat is precies de kern van het toekomstige theaterproject. Verder hebben veel deelnemers en facilitators al ervaring met de diagnosevrije omgeving. Dat zorgt voor veel vrijheid bij het schrijven. Dat is voor Iona en Rineke als theatermakers een goudmijn. Deelnemers werken met veel enthousiasme aan de speelse opdrachten.”

Een aantal organisaties in de regio Utrecht (waaronder Enik Recovery College, Steunpunt GGZ en Leger des Heils) is gestart met een buddyproject voor mensen in een ontwrichtende situatie. Het gaat om mensen over wie een melding is binnen gekomen bij de GGD regio Utrecht. Deze mensen willen we laagdrempelig contact bieden door een maatje of buddy. We starten in de gemeenten Utrecht, IJsselstein en Houten, mogelijk breiden we later nog uit naar andere gemeenten.

Wat vragen we?
We vragen aan jou als maatje dat je bijvoorbeeld eenmaal per week of eenmaal per twee weken bij iemand op bezoek wilt gaan. Of een activiteit met iemand wilt ondernemen, bijvoorbeeld ergens gaat koffiedrinken. Peer support is hierbij het uitgangspunt. Dus het gaat vooral om het uitwisselen van ervaringen en laagdrempelige ondersteuning. Hoe lang het contact gaat duren, bepalen jullie als koppel zelf.

Wat bieden we?
Nadat je je hebt aangemeld als maatje, word je door de coördinator uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek. Tijdens dit gesprek staat kennismaking centraal en wordt uitgelegd wat maatje zijn  precies betekent.
Daarna krijg je een training Intentional Peer Support aangeboden. Deze training komt uit Amerika en is ontwikkeld door ervaringsdeskundige Shery Mead. De bijeenkomsten worden op vrijdagen gegeven in Utrecht en duren ongeveer 4 uur. Het is handig als je een beetje Engels kunt lezen en verstaan, maar uiteraard wordt er een vertaalslag gemaakt. Onderwerpen die tijdens de training aan bod komen zijn onder meer: de geschiedenis van de Mad Movement, het belang van connectie, bevestigen/bekrachtigen in plaats van helpen/problemen oplossen, de kracht van taal, en luisteren wat er niet verteld wordt, impact van trauma, crisis herdefiniëren, en zelfbeschadiging, suïcide en verslaving zien als de taal van pijn. De training start begin 2024.
Daarna kun je direct worden ingezet als maatje. Als er iemand voor je gevonden is, volgt er een matchgesprek bij diegene thuis of bij herstelacademie Enik. Jullie kunnen allebei na dit gesprek aangeven of er voldoende klik is.

Ondersteuning
De directe ondersteuning vindt vanuit je eigen organisatie plaats. Wel zullen er vanuit het project enkele intervisiebijeenkomsten voor de maatjes worden georganiseerd.

Vergoeding
Als maatje ontvang je € 500,- vergoeding per traject per jaar bij wekelijkse afspraken. Ontmoet je elkaar minder vaak of minder lang, dan zal de vergoeding naar rato worden aangepast. Daarnaast is er vanuit het project vergoeding beschikbaar voor activiteiten die jullie samen ondernemen (entree, reiskosten, koffie, etc.).

Meer informatie
Voor meer informatie over de training kun je contact opnemen met Cassandra Barkman c.barkman@altrecht.nl.

Voor meer informatie over het buddyproject kun je contact opnemen met Wilma Boevink wboevink@xs4all.nl, coördinator van het buddyproject. Hier kun je je ook aanmelden als je buddy wilt worden.

Enik wenst jou lichtpuntjes en verbinding met jezelf en anderen
Hoe je jouw (feest)dagen ook invult, we wensen jou al het moois dat jij jezelf wenst. Dank voor jouw betrokkenheid en hopelijk zien we je ook in 2024 weer terug bij Enik Recovery College.

Het Trimbos-instituut en Tilburg University zijn in nauwe samenwerking met Enik Recovery College in oktober 2021 gestart met een vierjarig onderzoek naar herstelacademies.

Op maandag 2 oktober organiseren we een informatiebijeenkomst over ons onderzoek naar herstelacademies. We vertellen:

• waarom het zo belangrijk is dat we dit onderzoek doen
• over hoe het met het onderzoek gaat
• wat we tot nu toe hebben geleerd over herstelacademies
• hoe we dit onderzoek samen doen met deelnemers van Enik (ervaringsonderzoekers van de POP groep)
• hoe het onderzoek verder zal gaan en wat je nog kunt verwachten van ons

Uiteraard is er ook voldoende ruimte voor vragen en input! Wij willen zeker niet alleen aan het woord zijn. Zien we jou op 2 oktober? Je kunt fysiek naar Enik Hoograven komen, of je kunt online aansluiten.
Hier is meer te lezen over het onderzoek dat Trimbos i.s.m. Tranzo/Tilburg University en POP groep Enik Recovery College gestart zijn. Ook als je geen (actieve) rol hebt binnen dit onderzoek ben je welkom om deel te nemen.

Marloes van Wezel, MSc
Promovendus – Zorg & Participatie
Trimbos 

Wanneer: maandag 2 oktober 13.30-15.00
Waar: Bij Enik Hoograven en online te volgen
Aanmelden: via onderstaand formulier

Enik Recovery College zet een grote stap naar een krachtige leeromgeving nu LMS (Learning Management System), het computerprogramma dat de herstelacademie gebruikt voor de planning, is uitgebouwd en aangepast. Vanaf woensdag 13 september gaat de vernieuwde versie live en krijgen deelnemers nog meer eigen regie. Er is voor cursisten een Persoonlijk Leerportaal waarbij je als deelnemer inlogt en in een persoonlijke digitale omgeving komt waarin je kunt zien wat je al hebt gevolgd en waar je voor aangemeld staat.

Het is ook mogelijk om aanvullende, inspirerende informatie te vinden die aansluit bij de programma-onderdelen. Ton Verspoor, initiatiefnemer van Enik: ‘De positie van Enik als herstelacademie krijgt extra vorm door LMS. Enik zet nu nog meer de stap naar onderwijsinstelling omdat je als cursist een grotere invloed hebt op jouw eigen leerprogramma. Onze herstelacademie onderscheidt zich zo opnieuw van de ggz.’